Leiding geven in tijden van Corona
Al jaren roepen we tegen elkaar; ‘het enige constante is verandering’. Afgelopen weken heeft vrijwel iedereen dit intens beleefd, en ervaren we de forse impact van een veranderende omgeving op ons dagelijkse werk.
Wat beelden uit de praktijk opgetekend:
Van “kan niet” – naar “gaat prima” :
In een kleine organisatie moesten mensen, zoals overal, thuis werken, tenzij dat echt niet anders kan. In de eerste week reageerden sommige medewerkers volledig vanuit weerstand en verzet: “mijn werk kan niet vanuit huis, ik heb twee schermen nodig, ik heb thuis geen plek”. De tweede week zien we een aantal reacties, waarin mensen naar een oplossing zoeken: “kan ik mijn schermen mee naar huis nemen?”, in week drie horen we de eerste positieve reacties; “het gaat eigenlijk prima”
Werken in combinatie met een gezin
Een leidinggevende, tevens ouder, werkt nu thuis. Het werk moet gedaan én de kinderen zijn thuis en hebben les, liefde en aandacht nodig. Dat geeft frictie spanning en een fors dilemma. Het bedrijf heeft begrip voor een vermindering van de effectiviteit maar de leidinggevende zit zichzelf in de weg. Resultaten worden niet volgens planning gehaald, de leidinggevende vindt zichzelf tekortschieten naar het bedrijf, de resultaten, de medewerkers en zijn gezin. Het schuldgevoel om op diverse vlakken tekort te schieten blijft maar opkomen, en kost veel energie.
Dit is een probleem wat nu bij veel jonge ouders speelt. Omgaan met de situatie die je is overkomen. Een ritme vinden zodat het voor iedereen werkbaar is. Je partner, je kinderen en voor jezelf. Dat lukt bij de een sneller dan bij de ander en soms lukt het gewoon niet.
Schuldgevoel helpt in ieder geval niet en kost alleen maar energie. Die energie zal je de komende tijd nog flink nodig hebben.
Hoe ga je om met veranderingen die je overkomen als leidinggevende?
Waarbij je als leidinggevende én aan het roer staat én het je ook zelf overkomt. Dat is pittig. Ga er maar aan staan!
Bewegen door de fases van verandering
Misschien heb je wel eens gehoord van de fases van verandering, een model van Kubler Ross. Het schetst de fases waar we vaak doorheen gaan als een verandering van buiten af wordt opgelegd. We gaan eerst door fases van ontkenning en verzet, voordat we gaan accepteren en voordat we weer creatief in actie komen en oplossingen gaan bedenken. In het plaatje hieronder zie je de verschillende fases, per fase zie je het gedrag van de betrokkene, en onderaan wat de leidinggevende of coach kan doen in deze fase.
Het model is behoorlijk universeel, maar wat heel verschillend is, is hoe snel mensen door deze curve heen gaan.
Dat hangt niet alleen af van de impact van de verandering, maar ook van de ervaringen van betrokkene (wat heb je in het verleden al meegemaakt), allerlei andere externe factoren (in dit geval, hoe is de situatie thuis), je fitheid (mentaal en fysiek).
In deze Corona tijden gaan we niet 1 keer door de curve heen, maar misschien wel iedere dag, of meermalen per dag. Er is geen helderheid over de verandering en over de eindsituatie. We ontvangen regelmatig updates die onze visie op de verandering op losse schroeven zet. Dat kan steeds weer leiden tot een terugkeer naar de eerste fases van de curve. Terwijl je net zo lekker oplossingen had bedacht, word je weer geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en moet je weer door je eigen weerstand, verzet, of vermoeidheid heen voordat je weer creatief wordt.
Wat kun je als leidinggevende doen?
Omdat iedereen zijn eigen tempo heeft, hebben mensen veel behoefte aan een leidinggevende die stabiliteit uitstraalt én meebeweegt. Er komt al zoveel over mensen heen, zoveel nieuwe spelregels dat het niet handig is om daar nog je eigen spelregels, afspraken, dead-lines aan toe te voegen. Geef mensen wat verwerkingsruimte, en zorg dat ze die ook aan elkaar geven. Kijk maar in de curve van Kubler Ross. Bij de fases van schol, woede en depressie is vooral aandacht en ruimte nodig. En heb je vooral geduld nodig. In de fases ontkenning, marchanderen en aanvaarding is weer ander gedrag nodig; bevestiging, stabiliteit en duidelijkheid. Balans tussen al deze gedragingen kun je vinden door op het volgende te letten:
* Empathisch luisteren. Luister gewoon naar iemand. Wat is zijn/haar verhaal? Waar zit hij mee? Leef mee en ga dingen niet groter of kleiner maken. Je hoeft geen oplossingen te bieden, kom niet met allerlei adviezen. Als je je nooit verdiept hebt in empathisch luisteren, start dan eens met kijken naar het korte filmpje van Brené Brown.
* Vragen stellen. Vraag vooral naar wat iemand nodig heeft, wat zijn behoefte is, waar is hij naar op zoek? Soms kun je dat bieden, maar vaak ook niet. Vraag dan wie of wat het wel kan bieden of help de ander accepteren dat er nu geen oplossing is.
*Accepteren van verschillen. Om het voorgaande, luisteren en vragen stellen, te kunnen doen, zal je ook naar jezelf moeten kijken. Lukt het, om te accepteren dat mensen verschillend met de situatie omgaan? Lukt het je om te accepteren dat ieder zijn eigen verwerkingspad bewandelt, kun je daar ruimte voor geven? Dat mensen soms gewoon even chagrijnig of zelfs angstig zijn. En dat jij dat niet hoeft op te lossen.
* Duidelijk en open zijn over de korte termijn. Is er dreiging voor je bedrijf, stop het dan niet weg, mensen voelen dat ook. Wees zo open en duidelijk mogelijk en maak afspraken die voor iedereen gelden.
* Waarderend communiceren. Alles wat aandacht krijgt groeit. Dus zorg ook dat je veel aandacht geeft voor de kleine (of grote) goede dingen. Prijs de medewerker die de slag heeft gemaakt naar thuiswerken of degene die ondanks drie kleine kinderen thuis, toch nog werk heeft gedaan, of de resultaten die met moeite zijn behaald. Zorg dat je het ziet en dat anderen zien dat jij het waardeert.
En als laatste, houd ook jezelf goed in de gaten. Hoe staat het met jou? Waar zitten jouw behoeften, zorgen en angsten? Lukt het om er voor ander te zijn of heb je zelf ook hulp nodig en kun je beter een ander vragen om je te helpen. Net als in het vliegtuig, eerst voor je eigen zuurstof zorgen, anders kun je niet helpen.
En ondertussen ….
Er gebeurt veel moois.
Allerlei zaken die een maand gelden nog vaak lastig of zelfs onbespreekbaar waren zijn nu gewoon georganiseerd. Velen worden nu ervaren thuiswerkers. Een aantal heeft een steile leercurve doorgemaakt. Er is creativiteit losgebarsten. Mensen organiseren hun behoefte op een andere manier. Er wordt spontaan een online vrijmibo georganiseerd en is een online bootcamp om samen ook te sporten. Mensen kijken naar elkaar om, er is aandacht voor diegene die alleen zit én voor die ander die met een druk gezin samen is. Werk wordt van elkaar over genomen.
Een vriend van een van ons is 92. Deze beschikt nu over een Iphone en kan contact maken. Bellen en zelfs facetimen! Je kunt samen weer een goed gesprek voeren. Hoe waardevol! Het is ook goed om te zien dat deze heftige tijd ook waardevolle dingen oplevert.
Als deze nieuwsbrief inspiratie oplevert, fijn! Mogelijk zijn er nog zaken die je als leidinggevenden best een beetje los zou kunnen laten? Wil je hierover reflecteren? Neem gerust contact met ons op!
